Zonnewijzer van de Maand - juni 2007

Is dit een armillosfeer?

New York

In het plaatje hieronder is links een armillosfeer en rechts een equatoriale zonnewijzer te zien.
Niemand twijfelt dat de benamingen voor deze instrumenten kloppen.

Van een armillosfeer doen alleen de band met de uurcijfers en de poolstijl dienst als zonnewijzer en alle andere ringen kunnen worden weggelaten. De afleesbaarheid als tijdmeetinstrument wordt hierdoor veel beter.
Maar heet de zonnewijzer dan nog een armillosfeer? Of is de naam 'open armillosfeer' of 'gereduceerde armillosfeer' beter?
Hieronder is zo'n zonnewijzer te zien, opgesteld in New York, USA.
Deze zonnewijzer is van respectabele afmetingen; de diameter van de ring is ongeveer 7,60 meter.
Let ook op de bevestiging van de poolstijl met draden.

Ook wordt zo'n zonnewijzer wel aangeduid als 'equatoriale zonnewijzer' maar dat klopt niet met het eerder gegeven beeld van een equatoriale zonnewijzer. Daar liggen de uurlijnen immers in het equatoriale vlak.
Maar in de armillosfeer en ook in de gereduceerde vorm daarvan liggen de uurlijnen in een cilindervormige band. Dan zou de benaming eigenlijk 'cilindrische zonnewijzer' moeten zijn.

Spraakverwarring alom.

De vraag over benamingen werd ons voorgelegd door Alan Reddig, maar hiervan wordt tevens gebruikgemaakt om deze zeer kloeke zonnewijzer voor te stellen.

Fer de Vries

Bron: Alan Reddig, New York, USA.
Plaats zonnewijzer: Campus Rochester Institute of Technology, New York.
Ontwerper: Alistair Bevington.
Materiaal en afmetingen: Staal en roestvast staal, 18' x 25' x 14'.
Realisatie: 1968.