Zonnewijzer van de Maand - januari 2004

Drievoudige zonnewijzer

Maassluis

Op de foto hierboven en maar net zichtbaar, bevindt zich aan een steunbeer van de Grote Kerk in Maassluis een zeer bijzondere zonnewijzer, of beter gezegd, een drievoudige zonnewijzer (recht onder het rode streepje).
Het geheel bestaat uit drie verticale zonnewijzers die respectievelijk op het noord-oosten, zuid-oosten en zuid-westen gericht zijn.
Waarschijnlijk is deze drievoudige zonnewijzer in de 17e eeuw gemaakt.
Elke plaat meet ongeveer 71 cm x 71 cm en een foto van nabij staat hieronder.

En in de derde foto is de zuidoost-zonnewijzer in detail weergegeven.
Om de tijd af te lezen voor het dagelijks gebruik is de zonnewijzer langs de rand voorzien van grote uurcijfers bij dik aangezette uurlijn-streepjes.
Maar er is ook een schaar van rechte lijnen te zien, die bij nadere beschouwing direct de uurhoek aangeven en wel in stappen van 10 graden en dat is niet gebruikelijk op zonnewijzers.
Bij deze uurhoeklijnen zijn geen cijfers aangebracht.

Verder is een serie gekromde lijnen te zien die op datumbogen lijken, maar die hier een veel groter bereik bestrijken dan de gebruikelijke reeks tussen -23.5 en 23.5 graad. Het bereik loopt van -40 tot 80 graden in stappen van 10 graden en ook hier zijn geen cijfers aangebracht.
Voorts zijn de drie datumlijnen voor het begin van de zomer, winter en herfst/lente aangebracht en van tekst voorzien.

En alsof dat nog niet genoeg was zijn in het geheel ook nog azimutlijnen en hoogtebogen aangebracht.
De zonshoogte wordt weer in stappen van 10 graden gegeven van 0 tot 60 graden, het azimut is voorzien van aanduidingen voor de normale kompasstreken.

Het is niet duidelijk waarom de maker de drie zonnewijzers zo bijzonder heeft ingericht. Wellicht deed hij dat om zijn grote kennis van de gnomonica te demonstreren. Maar het maakt deze drie zonnewijzers daarmee wel tot een uniek stel.

Fer J. de Vries