Zonnewijzer van de Maand - december 2003

Veelvlakkige zonnewijzer uit 1578

Museum Van Loon, Amsterdam

In de tuin van het Museum Van Loon in Amsterdam, Keizersgracht 672, bevindt zich een veelvlakkige stenen zonnewijzer uit 1578.
Hierop zijn in totaal 22 zonnewijzers te zien, waarvan een flink aantal als holle cylindrische zonnewijzer is uitgevoerd.
Het geheel wordt nog gesierd door een bol. Maar daarvan is geen zonnewijzer gemaakt, hoewel dat heel eenvoudig had gekund.

Oorspronkelijk was deze zonnewijzer aanwezig in de tuin van de Stania State in Oenkerk, Friesland, zoals in het boek van Terpstra uit 1950 nog wordt vermeld. Onderstaand plaatje is daaruit gekopieerd.
Op die foto is de cylindrische oostwijzer duidelijk weergegeven en daar is nog goed een andere bijzonderheid te constateren.

Links boven in het oostvlak is een kruisvormige figuur te zien en rechtsonder is de zonnewijzer van een ronde schaal voorzien waarop de tekens van de dierenriem nog herkenbaar zijn.
Als het ware middag is, 12 uur zonnetijd, is hiermee de datum te bepalen door een potlood of ander staafje haaks op het middelpunt van de kruisvormige figuur te houden. Ook de westzijde van deze zonnewijzer is van deze bijzonderheid voorzien.

Fer de Vries