Werk van Leden - september 2004

Zonnewijzer met sterrenbeelden

Zoetermeer

De hier voorgestelde horizontale zonnewijzer is ontworpen voor Zoetermeer, Zuid Holland.
Een ontwerpschets voor betere details is onderaan deze pagina weergegeven.

Op de wijzer staan de sterrenbeelden zoals die op 28 augustus om 24.00 locale zonnetijd aan de hemel staan.
Dit omdat de ontvanger dan jarig is.

De afzonderlijke sterren van de sterrenbeelden zijn via gnomonische projectie op de wijzer geplaatst. Dat is de projectie van de hemel in de richting van de poolstijl op het zonnewijzervlak.
Ook is een aantal sterrenbeelden van de dierenriem opgenomen (ram, vissen, waterman, steenbok) en de ecliptica.

De daglijnen van de start van de seizoenen zijn eveneens op de wijzer geplaatst. Wat opvalt is dat deze lijnen tegen de achtergrond van de sterrenhemel nu ook als de projectie van de declinatiecirkels van 0 graden, de hemelequator, en de cirkels van 23,5 en -23,5 graden, de keerkringen, gezien kunnen worden.

Op de schaduwwerper zit een messing punt. Op de start van de seizoenen beweegt de schaduw van dit punt over de juiste daglijn.

Wanneer de schaduw van dit punt de ecliptica snijdt geeft dit de locatie van de zon tussen de sterren aan.
Zo is bijvoorbeeld op de wijzer te zien dat de hemelequator netjes de ecliptica snijdt in het lentepunt, daar waar de zon op 20 maart staat.

In de rand van de wijzer zijn alle dierenriemtekens opgenomen. Tussen deze tekens staat het verschil tussen de lokale zonnetijd die de wijzer aangeeft en de klokkentijd.
Het teken Kreeft, bijvoorbeeld, loopt van ongeveer 21 juni tot 21 juli. Op de wijzer is te zien dat rond 21 juni 44 minuten bij de lokale zonnetijd moet worden opgeteld om de klokkentijd te vinden. Op 21 juli is dit 48 minuten.

De wijzer is van graniet, 50 x 50 cm, 3 cm dik.
De afbeelding is verzonken weergegeven en ingeverfd. De schaduwwerper is van 4 mm messing.

Ontwerp: Hendrik Hollander

Hendrik Hollander