Flits-zonnewijzer

Deze binnenskamers opgestelde houten zonnewijzer bevindt zich op een breedtegraad van 45 graden N en is naar het noorden gericht.
Door het raam kijkt men vrijwel naar het zuiden en daar is dan ook de zon te verwachten.
In deze opstelling zal de zonnewijzer dan ook geen direct zonlicht kunnen ontvangen maar toch geeft hij met zonlicht de tijd aan.

Boven de zonnewijzer is een speciale constructie te zien.
Daar zit een motortje waarvan de as evenwijdig ligt aan een imaginaire poolstijl.
Dit motortje draait met een snelheid van ongeveer 10 omwentelingen per minuut en wordt door zonnecellen aangedreven.
Als er geen zon is staat het stil maar een zonnewijzer hoeft dan ook geen tijd aan te geven.

Aan de as is een spiegeltje bevestigd dat begrensd wordt door twee zijschotjes en daardoor slechts 2 mm breed is. De lengte is naar wens te kiezen.

Het geheel is zodanig aan de as bevestigd dat op enig moment de sleuf in het vlak van de noord-zuid meridiaan ligt. Het ligt dan in het uurvlak van 12 uur zonnetijd.
En als het inderdaad 12 uur zonnetijd is zal op de zonnewijzer een lichtflits te zien zijn.

Dit geldt voor elk ander tijdstip. Het draaiende spiegeltje zal alleen licht van de zon weerkaatsen als het in het uurvlak van de zon ligt.
De lichtflits op de zonnewijzer verplaats zich met de zon mee en is telkens om de zes seconden te zien.

In de schets hieronder is het principe van de de totale opstelling te zien.
De berekening van deze speciale zonnewijzeris geschiedt alsof hij op een noorderbreedte van 0 graden staat opgesteld.
Voor een andere breedtraad wordt de gehele zonnewijzer onder een andere helling opgesteld.

Opmerking: de hoeken in deze schets zijn niet correct getekend.
Het lijkt alsof het spiegeltje evenwijdig aan het zonnewijzervlak ligt maar dat is in dit voorbeeld niet het geval.
Er is enige vrijheid in de keuze van de hoeken die hier met 18 en 33 graden zijn aangegeven.

Fer de Vries

Idee en realisatie: Silvio Magnani, Milaan, Italië.
Bron: artikel in The Compendium, vol. 19, nr 1, maart 2012, Gnomonic Diversion: A Motorized Sundial.