Artikel van de Maand - januari 2012

Helix-zonnewijzer (1)

Onze secretaris ontving een e-mail van Albert Hoekstra, die ons liet weten hoe hij de afgelopen zomer met zonnewijzers bezig is geweest.  Zijn bericht luidde:

Als leek op dat gebied ben ik deze zomer eens gaan nadenken over de werking van zonnewijzers.
Ik had zo'n beetje de notie dat ze naar het noorden moeten wijzen. En ze staan scheef, maar waarom?

Door na te denken over hoe de aarde rondtolt in het zonlicht kun je zelf veel bedenken, zoals het parallel aan de aardas opstellen van een stift, die schaduw geeft op een urenschaal.
Dan volgt de helling gelijk aan je breedtegraad en een verdeling van de schaal in 24 uren.
En dat het licht onder 90 plus of min 23,5 graad op de aardas valt (dat weet u vast allemaal wel, maar ik eerder nog niet).

Zonnewijzers hebben vaak het model van een hele of halve bol, met als extra veel poespas voor een sierlijk geheel.
Ik zie als bezwaar, dat de urenring zichzelf soms in de schaduw kan zetten, of dat er hooguit plaats is voor 12 uren *).
Ik heb een afwijkend eigen model bedacht, dat die bezwaren niet heeft.
 

Bij de mail waren enkele foto's gevoegd die wij hier graag laten zien.

Eerst werd een proefmodel gemaakt in een doorzichtige cilinder en met een papieren urenschaal om meer inzicht in het idee te krijgen.

Voor de definitieve zonnewijzer werd, op groter formaat, het geheel uit een kunststof buis gezaagd.

Het uiteindelijke resultaat levert een mooie zonnewijzer op die door kleur verder verfraaid is.

* Opmerking van de redactie:
Op een armillosfeer kunnen de uren vóór 6 uur en na 18 uur zonnetijd wel worden afgelezen.

Fer de Vries

Idee en realisatie: Albert Hoekstra, 2011