Artikel van de Maand - november 2009

Trifilaire zonnewijzer

Bernard Rouxel, Frankrijk, heeft onderstaande originele zonnewijzer ontworpen.
Hij won met dit ontwerp de tweede prijs in het Italiaanse Concours “Le Ombre del Tempo”, 2008.

Het is een zonnewijzer voor noorderbreedte op een naar het zuiden gericht vlak dat evenwijdig ligt aan de poolstijl.
Dat is hetzelfde als een horizontale zonnewijzer op een breedte van 0°.

Op het vlak liggen drie draden die als schaduwgevers dienstdoen.
Ten opzichte van het zonnewijzervlak liggen deze drie draden op hoogtes 1, 2 en 3.
De middelste draad loopt oost-west, de twee andere draden liggen 45° gedraaid, de ene linksom, de andere rechtsom.
Recht van boven gezien kruisen de drie draden elkaar in één punt.

Op een bepaalde datum en tijdstip geven de draden drie schaduwlijnen die een driehoek vormen.
Met het verstrijken van de tijd wandelt deze driehoek over het zonnewijzervlak en verandert daarbij steeds van vorm.
Om XII uur zonnetijd schrompelt de driehoek ineen tot een enkel punt. Alle drie schaduwlijnen snijden elkaar dan in één punt.
Daarna wordt het weer een driehoek die over het vlak verder wandelt.

Deze zonnewijzer is dan ook beperkt tot het aflezen van het middaguur en de datum en het patroon komt er uit te zien als in onderstaande figuur.

Ook op een horizontaal vlak op een andere breedtegraad kan zo'n zonnewijzer worden gerealiseerd.
Het voorbeeld hieronder is voor een noorderbreedte van 52° geschikt.

Slotopmerking

Er zijn nog enkele vrijheden in dit ontwerp mogelijk. Lees daarover meer in ons Bulletin nr. 97, mei 2008.

Fer de Vries

Ontwerp en realisatie: Bernard Rouxel, Frankrijk.