Artikel van de Maand - december 2008

Een oude constructie voor verticale zonnewijzers

In Dairago, een plaats in de buurt van Milaan, Italië, werd in 2005 een klokkentoren gerestaureerd.
Onder oud pleisterwerk werden de resten van een oost-afwijkende verticale zonnewijzer gevonden, waarin ook lijnen voor de constructie te zien zijn.
Verrassend is dat de toegepaste constructie tot op heden onbekend was.
Pater Alberto slaagde erin de constructie te ontrafelen en Alessandro Gunella heeft er een artikel ¹⁾ over geschreven in Compendium.

De twee figuren hieronder laten het verschil zien tussen een meer algemeen bekende constructie en de hier getoonde constructie.
Het principe is dat de hulpfiguur met de equatoriale zonnewijzer horizontaal verplaatst wordt van de substijl naar de XII uur lijn en dat de equinoxlijn geroteerd wordt.
Deze rotatie is gelijk aan de uurhoek van de substijl.
Dat is de uurhoek van het moment waarop de schaduw van de poolstijl op de substijl valt.
Dat deze verrassende constructie correct werkt wordt in het artikel van Gunella bewezen.

Fer de Vries

1) Alessandro Gunella, An unusual graphical methode to make a vertical dial, Compendium, vol. 15, nr. 3, september 2008.

Zonnewijzer van Airago: Noorderbreedte = ca. 45,5 graad, declinatie = ca. 28 graad oost
In de figuren is gerekend met NB = 52 graad en declinatie = 20 graad oost.